Zardoz: Hafife Alınan Bir Distopya

Birçok kişi tarafından yerden yere vurulan Zardoz (Taş Tanrı) 23. yüzyılda geçen postapokaliptik bir bilimkurgu filmi aslında. (Evet, beğendim.) 1970'lerin acemi efektleri ve Sean Connery'nin (filmde Zed) kırmızı donu ve kıllı döşüyle etrafta dolaşması bir yana, epey felsefi düşünce barındıran bir film. Belki daha iyi çekilebilirdi ama bence aynı türdeki birçok filmi cebinden çıkarır. Zamanında TV'de çok yayınlanan bu filmin bazı sahneleri muhtemelen sansürlenmiştir, o yüzden bilgisayarda izlemenizi tavsiye ederim.

Her yer sürprizbozan kaynayacak. Zira film sürprizlerle dolu. Filmi izlerken birbiriyle alakalı ve alakasız birkaç başlık oluştu kafamda. Alt alta sıralayacağım.

Mülteciler

Film ta 1974 yılında Avrupa'nın mültecilere tavrını yansıtmış. Vortex'te (Burgaç diye çevrilmiş) aristokrat bir grup insan dışarıdan kimsenin gelip elit yaşam tarzlarını bozmasını istemiyor. Şehirleri görünmez bir kalkanla çevrili. Dış topraklar dedikleri yerde Zardoz'un kırmızı donlu yok edicileri deniz yoluyla gelen insanları hiç acımadan vuruyor. Onları vurdukları silahlar da bizzat gökyüzünde uçan taş tanrı Zardoz'un ağzından püskürtülüyor. Perişan durumdaki "mültecilerin" bırakın Vortex'te, dış topraklarda bile yeri yok. Daha sonra öldürülmek yerine ırgat olarak kullanılmaya başlıyorlar.

Din ve savaş

Yukarıda da belirttiğim gibi dışarıdan gelenlere açılan savaşta silahlar bizzat tanrı Zardoz tarafından dağıtılıyor. Yok ediciler bütün yabancıları öldürmek için ondan emir almış. Özel olarak atanan bu yok ediciler tanrının bir dediğini iki etmiyor. Daha sonra emir değişiyor: Öldürmeyin tarlada çalıştırın. Sadece et yiyen halkın neden birden buğday hasadına ihtiyaç duyduğunu Zed daha sonra öğreniyor. Vortex'te iş bölümüne katılamayan hissizler, herkesin her gün yediği ekmekler için buğday hasadı yapamayacak durumda.

Okumak

Peki, dış topraklardan bile insanların giremediği Vortex'te Zed'in ne işi var? Taş Tanrı'nın uçan kafasına isyancı arkadaşlarıyla yaptığı plan sonucunda sızmayı başarıyor. Onun öncesinde yine mültecileri yok etmek için yapılan bir baskında Zed kendini bir kütüphanede buluyor. Bu kütüphanedeki birini bulup vurmaya çalışırken o kişinin bıraktığı, havada duran bir kitap görüyor. Kitap, bir alfabe kitabı. Zardoz okuma yazmayı öğrendikten sonra iştahla kitap okumaya başlıyor. Sonra bir gün bir kitap buluyor ve hayal kırıklığıyla resmen cinnet getiriyor. (Bu arada kurgu böyle düz değil. Gelgitler var. Vortex'te zihni okunuyor. Bilgilere bölük pörçük ulaşılıyor. Öykü severlere hitap edebilecek bir kurgu.) Kitap Wizard of Oz (Oz Büyücüsü). Eliyle Wiyi ve of'u kapatıyor. Sonuç: Zardoz! (Zardoz'un seslenme sesinin Oz'la aynı olduğu söylenmiş. Filmi izlemeden yorum yapamıyorum.)

Ölümsüzlük

Vortex'te ölüm yok. Zamanında bilim insanları yoğun araştırmalar sonucu ölümsüzlüğü keşfetmiş. Ama bunun arzulanan bir durum olmadığını fark edince karşı çıkmış. Bunun üzerine Vortex'in ikinci nesli tarafından "dönek" olarak cezalandırılmış. Vortex'te cezalar yaşlandırma olarak veriliyor. Döneklerin cezası sonsuza dek yaşlı olarak yaşamak. Bu grup ölümle ölümsüzlük arasındaki farklı bildiği için oldukça fevri. Bir de yaşlılar gibi toplumdan uzaklaştırılan bir grup var: Hissizler. Bu grubun sayısı gitgide artıyor ve toplumun üretim aşamasına katılamayacak haldeler. Vortex halkı mükemmel ve ölümsüz yaşamlarında mutlu olduklarını sandığı halde aslında mutsuzlar ve onlardan "daha az gelişmiş" Zed onları bununla yüzleştiriyor. Başta Zed'i yok etmek isterken daha sonra onun ölüm getirme kabiliyetini arzular hale geliyorlar. Hatta diğer yok ediciler gelip Vortex halkını kimse kalmayacak şekilde kurşuna dizerken herkes bunu memnuniyetle karşılıyor. Bu sırada Zed'e kendi bilgilerini aktarıyorlar ama Zed onlar gibi tam bir "medeni" olmaktan yana değil, insan olmanın getirdiği şeyleri elinin tersiyle itmiyor.

Cinselliğe bakış

Vortex'te ölüm olmadığı gibi cinsellik de yok. Hatta filmde karakterlerin savunduğu bir düşünce var "Silahlar iyi. Penis kötü." Çünkü silah yaşam alıyor, penis ise saçtığı tohumlarla yaşam veriyor. Yok ediciler öldürmek ve tecavüz etmek dışında bir şey bilmiyor. Vortex'in Consuella'sı da ereksiyonun kadınlar için bir hakaret olduğunu savunuyor ve "hayvan" diye niteledikleri Zed'in nasıl ereksiyon olduğunu görmek için ona ekrandan iki tane kısa video izletiyor. Zed bunlardan hiç etkilenmiyor ama Consuella'ya bakıp ereksiyon oluyor. Consuella bunu o sırada hakaret sayıyor, daha sonra Zed'den etkileniyor. Zed, Consuella'yla yok edicilerden kaçıp bir mağaraya yerleşiyor. Orada cinselliği sonuna kadar yaşıyorlar ve bir de çocuk sahibi oluyorlar. Sonra çocuk onların yanından ayrılıyor. Cinsel yolla meydana gelmiş, ölümlü ilk çocuk, yeni bir başlangıç.

Sakin kafayla izlendiğinde daha birçok ayrıntının keşfedilebileceği ilginç bir film Zardoz. TV kanallarında yayınlanmasına, internetteki yorumlara ve puanlara aldırmadan bu filme bir şans vermenizde yarar var. Mesajlarıyla ilgilenmeseniz bile sıkılmadan bir buçuk saat geçirmeniz mümkün.