Soluş (Öykü)

80’lerde büyük şehirde doğmuş tüm orta direk çocuklarına[1]

Önce renkler vardı.

Şehrin beton kaldırımlarında havasız ofislerine koşarlarken hatırladılar. Çocukluklarını. Hatırladılar, nasıl parklarda koşuşturduklarını. Evlerde de bahçeler vardı o zamanlar. Hatırladılar, icat ettikleri oyunları. Akşamsefasının yaprakları kağıt para, tohumları bozuk para. Tüccar oldular, öğretmen oldular. Renkler vardı. Çimenlerin haşarı yeşili, ağaçların mağrur hakisi, toprağın hayat kokan kahverengisi.

Şimdi para, uğrunda hayatlarını sattıkları bir kağıt parçası. Daha şık görünmek için kıyafetlere, içlerinde nefes alamadıkları takım elbiselere harcadıkları. Boy göstermek zorunda hissettikleri pahalı mekanlarda akşam yemeklerine harcadıkları. Cennet gibi kokan, gül kurusu rengine adını veren güller vardı. İçlerini yaşama sevinciyle dolduran yeni biçilmiş çim kokusu. İsim şehir renk oynarlardı aralarında. F harfi. Fıstık yeşili! Fosforlu pembe! O sayılmaz! Nedenmiş!? Hızlı hızlı yürürlerken birbirlerine baktılar. Rekabet gerçekti artık, acıydı.

Çocukken boya kalemleri, pastel boyaları vardı. Sayfaları hunharca boyarken renkler yetmezdi. Hem yaratıcılıktan hem de: Boyaların en büyük kutuları pahalıydı. Anne babaları almazdı. Onlar da renkleri karıştırırlardı. Ten rengi mi? Pembeyle beyaz karıştırılırdı. Oldu bile! Beyaz pasteli tekrar kullandıklarında pembe de bulaşırdı kağıda ama umursamazlardı. Ay sonu, ay başı yoktu. Okula gitseler de her gün onlarındı. Kira yoktu, fatura yoktu, taksit yoktu. Şimdiyse bir ay bekledikleri maaşlarını banka hesaplarında bir kere görüyorlar, ellerine bile alamadan dağıtıyorlardı. Ellerine alamadıkları emeklerini dağıttıkları gibi.

Mahallede kızlı erkekli oynadıkları oyunları hatırladılar. Basketbol, futbol, hentbol. İçinde top geçen oyunlar. Bazen topları patlardı. Bakkaldan yenisini alırlardı. Koşarken düşüp kendilerini yaralayan çocuklar vardı. Anneleri dizlerine oksijenli su sürdüğünde yüzlerini ekşiten. Lastik atlayan kızlar vardı.  Bazen lastikleri aşınır, kopardı. Bağlamayı denerlerdi. İşe yaramazsa tuhafiyeciden yenisini alırlardı. İncesi daha pahalıydı, kalınına kalırlardı bazen. Hep beraber saklambaç oynarlardı akşamları. Arabaların, ağaçların arkasına saklanırlardı. Ağaçlar vardı. Çamlar, çınarlar, meyve ağaçları... Yan bahçedeki vişneyi çekiştiren çocuklar. Sürekli azar yerlerdi. Meyveleri toplamayın, tohumlara dokunmayın! O zamanlar azarlar zevkliydi. Kovulma endişesi, parasız kalma riskiyle diken üstünde oturmazlardı. Sana ne! diye bağırabilirlerdi. Sana ne!

Adımları hızlandı. Saat dokuz olmadan devasa, ürkütücü, gri plazaların kapısından girmelilerdi. Çocukken sadece okul piknikleri ve sabah kuşağındaki çizgi filmler için erken kalkarlardı. Bugs Bunny’ye gülerler, Clementine’e ağlarlardı. Yakari ile Kızılderili olurlardı, Tsubasa’yla futbolcu. Onları bekleyen görevler, omuzlarına yüklenmiş sorumluluklar yoktu. Uslu bir çocuk olmaları yeterliydi (o zaman belki Şirinleri bile görebilirlerdi). Şimdiyse... İngilizcen var mı? Var. İkinci yabancı dil? Almanca. Üçüncü? Sessizlik. Biz sizi ararız. Aramadılar. Annelerinin babalarının biricik çocukları o kadar da biricik değildi demek ki...

Bahar güneşi yüzlerini yalarken, gri beton kaldırımlarda gri plazalara koşarken saklanabilecekleri hiçbir yer kalmamıştı. Ağaçlar kesilmiş, üç beş katlı bütün apartmanların hepsi yıkılmış, yerlerine en az on beş katlı binalar dikilmiş, bütün bahçeler garaj olmuştu. Çocukların sesi kesilmişti. Hiç çocuk doğmuyor muydu? Yoksa doğanlar hiç çocuk olmuyor muydu? Akşamsefaları köklerinden ne zaman sökülmüştü? Uzak bir geçmişin parçası gibiydi tohumlar, oyunlar. Yakın geçmişte ise sürekli yetiştirilmesi gereken işler vardı.

Bom!

İlk olarak tonlar kayboldu.

Şehir büyüdü. Şehir büyüdükçe insanlara yer açmak gerekti. Ağaçlardan başladılar, evlere yer açtılar. Bahçeleri daralttılar, arabalara yer açtılar. Onlar da büyüdü. Ergenliğin bütün fırtınasıyla. Oyunlar kesildi, kızlarla erkekler ayrıldı, bazı kızlar dışarı çıkamaz oldu. Dersler arttı, ödevler arttı ama hiç çalışmak istemediler. Çalışmazsan iyi okulları kazanamaz, iyi işyerlerine giremezsin! Topukları beton kaldırıma çarparken iyi okullarını ve iyi işyerlerini düşündüler. İyi okulları kazanan ve iyi işyerlerine başvuran binlerce akranlarını. Bakışlarını yere indirdiler.

Gül kurusunu göremez oldular, fıstık yeşilini de. Sadece renkler vardı. Tek tip. Aralarında gruplaştılar. Sessiz arkadaşlarını dışladılar. Yine de arkadaşlık vardı. Donuk plazalarda yapayalnızlardı şimdi. Güvenebilecekleri kimse yoktu. Ergenlikte düşünmeden sarf edilen sözcükleri tasarruflu kullanıyorlardı artık. Bir sözcük, sözcükteki bir tını bile aleyhlerinde kullanılabilirdi. Gruplaştıkları eski arkadaşlarını ara sıra sosyal medyada görüyorlardı. “Kurucu”, “Maldivler’de”. Onlarsa bir açıklarını yakalamak için pusuda bekleyen üstlerine koşar adımlarla ilerliyorlardı. Ergenlikte izledikleri güneş tutulmasını hatırladılar. Artık, sürekli bir güneş tutulmasının içinde yaşıyorlardı.

Kadınların sivri topuklu ayakkabıları ayaklarını acıtıyordu, acıtmıyormuş gibi yapıyorlardı. Erkeklerin kravatları boyunlarını sıkıyordu, sıkmıyormuş gibi yapıyorlardı. Kusursuz olmalılardı, kitap kapakları gibi. Artık karşı cinsin değil koca bir sistemin gözünü boyamaları gerekiyordu. Ergenlikte öyle miydi? Kızlar erkekleri etkilemek için süslendi, erkekler kızları etkilemek için birbirleriyle kavga etti. Birbirlerinden uzaklaştıkça birbirlerine daha cazip geldiler. Kızla kadın arasındaki farkı o zaman öğrendiler. Kendilerini tuttular. Yan masadaki iş arkadaşlarından çok hoşlandılar. Kendilerini tuttular. Olmaz öyle şey! Gözyaşlarını eve sakladılar. Ağlamak zayıflıktı. Ergenlikte öğrenmişlerdi. Şimdi, bu kurtlar sofrasında hiç ağlanmazdı. Doktorlarına anti-depresanlar yazdırdılar. Griye katlanmak için.

Ergenliklerinde şehir hala yaşanabilirdi, bir cazibesi vardı. Arkadaşlarıyla sinemaya gidiyorlardı. Kızlar Titanik’te Leonardo diCaprio’ya iç geçiriyor, ona ağlıyordu. Erkekler Matrix’le yatıp kalkıyor, hayatı sorguluyordu. Onlar gibi Leonardo diCaprio’ya yaşını aldı. Zaten sinemalar da samimiyetini yitirdi, AVM’lerin üst katına veya evlerdeki LCD ekranlara taşındı. Akşamları veya hafta sonları izlemek üzere. Hafta içleri yoktu artık. Çok şey yapıyormuş gibi görünmek zorunda oldukları mesailerde Ege ve Akdeniz köylerindeki dairelere baktılar. Nefret ettikleri şehir olmadan yaşayabilirlermiş gibi. Yapabilenlere iç geçirdiler; çocukluklarındaki, ergenliklerindeki renkleri hatırlamak için onların fotoğraflarına baktılar.

Bom!

Sonra ara renkler kayboldu.

Yeşil dahil. Gri hariç.

Üniversiteyi kazandılar. Birlikte kep atacakları binlerce öğrenciyle birlikte. İzledikleri Amerikan filmlerini hatırladılar. Geniş kampüslü üniversitelerde çığır açan dersler dinleyip kalan zamanlarında sosyalleşen öğrencileri. Kampüsleri genelde derslere koşmak için aşındırdılar. Birinci sınıftan itibaren rekabet çıtasını yükselten akranlarıyla yarışabilmek için işlerden işlere koştular. Şehir büyüdü. Onlar büyüdü. Attıkları her adımda bir mavi, bir sarı, bir mor soldu. Aşkın tonlarına tutunmaya çalıştılar.

Şehirde ağaçlar azaldı, binalar yükseldi, bahçeler bitti, garajlar arttı, çocuk sesleri kesildi. Gerilen ilişkiler, tahammülsüzlük. Komşular aynı komşulardı ama balkona çıkınca kimse selamlaşmaz oldu. Balkonlar da azaldı. Yeni yapılan binalar Fransız balkonlara taptı. İki üç günlüğüne gidip Facebook’a her yaptıklarını yazacakları Paris’te bile o kadar görmedikleri balkonlara. Evler bir saklanma yeri, onları yabancılardan koruyan bir sığınak. Ne zaman bu kadar paranoyak oldular? Yapay ışıklarla aydınlatılan plazalarına girdiler, asansörün düğmesine bastılar. Evde ve işte göremedikleri güneşi görmek için bir hafta izin isteyeceklerdi. Alabilirlerse...

Üniversite güzeldi yine de. İki ders arasında güneşi görebilmişlerdi. Bahar aylarında, güneşin tam tepede olduğu saatlerde sıcaklığının tenlerini yalamasını hissetmişlerdi. Dört tarafı kapalı parlak gri renkteki asansörde çıkarken o hissi hatırlamaya çalıştılar. En az sekiz dokuz yıl öncesi. Neleri unutmadılar ki? Aşkları reddedildi, unuttular. Başvuruları reddedildi, unuttular. Okudukları bölüme yüz ekşiten komşuları, üniversitede birini buldun buldun diyen akrabaları görmezden geldiler. Alıp başlarını gitmekle tehdit ettiler hala üstlerine titreyen anne babalarını. Gidemediler. İçleri çok daraldığında ofislerindeki tam açılmayan pencereleri araladılar. Kendi ruh hallerini anlattığına inandıkları şarkıları dinlediler. Kişisel gelişim kitapları okudular, onlara potansiyellerini, isterlerse ne kadar yükseklere çıkabileceklerini anlatan. Asansörün düğmelerine bastılar: 12, 13, 15, 18. Ok işareti yukarıyı gösteriyordu.

Bom!

En son ana renkler kayboldu.

Güneşin sarısı, gökyüzünün mavisi, gençliğin kıpkırmızı kanı. Geriye sadece gri kaldı. Parklardaki kumların ve çimenlerin, rengarenk Arnavut kaldırımlarının üstüne dökülen betonun grisi. Yıkılıp yeniden yapılan binaların grisi. Bazı semtlerin tamamını kaplayan plazaların grisi. Gri ofislerine girdiler. Gri koltuklarına oturdular. Gri bilgisayarlarını açtılar. Klavyeye yazan parmaklarına baktılar. Parmak uçlarından yukarı çıkan griyi gördüler. Kazanan olmaya heveslenen kaybedenlerin grisi. Gri bileklerine ilerledi. Ön kollarına, üst kollarına, omuzlarına. Gerisini görmek için dezenfektan kokan tuvaletlere koştular. Aynalarda omuzlarından boyunlarına, çenelerine yükselen griyi izlediler. Pantolon giyenler paçalarını sıyırdıklarında bacaklarının çoktan grileştiğini fark etti. Griyi engellemek için yüzlerine su çarpanlar oldu. Grileri boyamayı düşünenler. Çocukluklarındaki gibi pembeyle beyazı karıştırsalar. Ama pembe ve beyaz yoktu artık. Zaten renkleri çoktan unutmuşlardı. Gri saç diplerine ulaştı. Gitgide saçlarını sardı. Gri olmayan tek bir noktaları kalmayana dek.

Renklerin bir anlamı kalmadı. Yaşamanın da. Sorgulamadılar. Gidip yarım açılan pencerelerden de atlamadılar. Boya kalemlerine sarılan, sabahları çizgi filmler için uyanan, akşamları saklambaç oynayan çocuklar, Matrix’le gözleri açılan, aşık olan, kalpleri kırılan ergenler, bugünün yetişkinleri gri koltuklarına oturdular, bir sonraki maaşları için çalışmaya devam ettiler.

Şehir onları çiğnedi ve yuttu.

---

[1] Tabir için şu yazıdan esinlendim: http://filtasviri.com/2016/03/dunun-ortadirek-cocuklari-simdinin-afili-plaza-calisanlari/